Tekstweergave van VHTH_1981-12-03_007
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Oud
strijders
gehuldigd
ín
Groot-Ammers
Afgelopen
maandagmiddag
was
de
groep
Groot-Ammers
van
de
Nederlandse
Binnenlandse
Strijd-
krachten
weer
voor
even
bij
el-
kaar
om
het
verzetsherdenkings-
kruis
in
ontvangst
te
nemen.
De
ondergrondse,
het
verborgen
le-
gertje
dat
mee
moest
helpen
in
dat
laatste
oorlogsjaar
om
de
vrede
zoveel
mogelijk
te
bespoedigen.
Onder
hen
actieve
verzetsmensen
als
dominee
Oosterbrug,
die
on-
dermeer
een
groot
aandeel
had
in
de
bevrijding
van
Maarten
Scha-
kel
uit
het
politiebureau
van
Schoonhoven.
Bij
die
bevrijding
waarover
al
heel
wat
geschreven
is
waren
ook
de
commandant
van
de
groep
Groot-Ammers,
Klaas
de
With
en
zijn
ondercomman-
dant
Bart
Lieffering
betrokken.
Klaas
de
With,
toen
De
Lord
ge-
noemd
en
Bart
Lieffering
die
als
De
Kuif
door
het
leven
ging
zijn
ook
na
de
oorlog
altijd
vrienden
gebleven.
Zorgvuldig
bewaren
ze
nog
allerlei
zaken
die
herinneren
aan
die
tijd.
Onder
al
die
zaken
ondermeer
het
afscheidsnummer
van
het
illegale
blad
Telex.
Bart
Lieffering
en
Jaap
den
Oudsten
vormden
de
redaktie.
In
dit
laatste
nummer
vertellen
Bart
en
Jaap
hoe
ze
via
Map
in
Schoonhoven
een
stencil-
machine
op
de
kop
tikten.
Dat
ding
wordt
's
avonds
na
spertijd
de
Lek
overgehaald,
maar
in
Gel-
kenes
aangekomen
blijkt
het
wa-
ter
zo
laag,
dat
ze
niet
goed
aan
de
kant
kunnen
komen.
Jaap
den
Ouden
die
hen
overzet
stapt
dan
resoluut
uit
de
boot
en
sleept
ze
door
het
koude
water
naar
een
betere
landingsplaats.
De
stencilmachine
wordt
opge-
borgen
op
de
hemel
van
de
kerk
in
Groot-Ammers.
In
januari
1945
wordt
op
een
koude
zaterdagmor-
gen
op
het
zoldertje
van
de
kerk
achter
de
blaasbalg
van
het
orgel
het
eerste
blaadje
gefabriceerd.
Met
een
oplage
van
tussen
de
250
en
500
stuks
moet
de
Telex
een
rayon
bestrijken
dat
bestaat
uit
de
plaatsen
Groot-Ammers,
Nieuw-
poort,
Ameide
en
Tienhoven,
Lexmond,
Goudriaan,
Ottoland,
Molenaarsgraaf
en
Brandwijk.
Later
komen
daar
nog
de
plaat-
sen
Vianen,
Hagestein
en
Ever-
dingen
bij.
De
eerste
nieuwsbron
is
de
radiocentrale
van
ene
Fake
Nobbe
en
later
komt
er
een
luis-
terpost
bij
C.
van
der
Wolf
in
Graafland.
Later
krijgt
men
de
beschikking
over
een
accu-batte-
rij-toestel,
dat
is
gepikt
van
de
"Kriegsmarine".
Het
komt
van
een
onbekende
gever
uit
Ameide.
Dit
toestel
wordt
geplaatst
bij
K.
den
Oudsten.
Eerst
wordt
de
Te-
lex
gedrukt
in
het
koude
vertrek
bij
de
blaasbalg
van
het
orgel
maar
later
verhuist
men
naar
de
warme
consistorie.
Enkele
weken
voor
de
bevrijding
beginnen
de
activiteiten
in
de
kerk
teveel
op
te
vallen
en
verhuist
de
drukkerij
toch
nog
naar
het
huis
van
de
fam.
den
Ouden
in
Gelke-
nes.
Truus
de
Kater
tikt
het
nieuws
uit
en
Nina
de
Kater
zorg-
de
er
voor
dat
de
Telex
in
de
verschillende
omliggende
plaat-
sen
komt.
Op
het
laatst
werd
ze
nog
vervangen
door
Piet
Bakker.
In
het
laatste
nummer
noemt
de
redaktie
ook
voor
het
eerst
de
plaatselijke
bezorgers.
Voor
Groot-Ammers
waren
dat
Jo
en
Adri
Zomerdijk
en
Co
Fredrikze.
Lange
tijd
heeft
nie-
mand
geweten
dat
het
blad
in
Groot-Ammers
werd
gedrukt.
Zo
nu
en
dan
werd
in
de
tekst
iets
over
moeilijk
bezorgen
vanwege
ijsgang
in
de
Lek
verwerkt,
zodat
algemeen
werd
aangenomen
dat
de
Telex
ergens
in
de
Krimpener-
waard
werd
gedrukt.
In
het
laat-
ste
blad
beschrijft
Nina
de
Kater
hoe
ze
altijd
met
de
Telex
op
pad
ging.
Ze
vertelt
ondermeer,
de
moeilijke
winter,
dat
ik
dagelijks
op
pad
moest
om
het
nieuws
rond
te
brengen
is
voorbij.
Het
is
een
vreemde
gewaarwording
dat
ik
niet
meer
hoef
uit
te
kijken
of
in
de
verte
niet
ergens
een
controle
is,
of
dat
militairen
mijn
fiets
zullen
vorderen.
Want
hoewel
ik
alles
zorgvuldig
verborg,
waarbij
een
oude
steekzak
van
over-
grootmoeder
goede
diensten
deed
zag
ik
die
lui
toch
maar
liever
niet.
Eerst
ging
ik
altijd
naar
het
Schoonhovense
veer
naar
Joh.
Kars,
dan
naar
Langerak
waar
W.
van
Middelkoop
of
naar
kapper
M.
Verheij.
En
dan
naar
Ameide
waar
Goof
Spek
voor
een
lekker
glas
melk
zorgde.
In
Goudriaan
moest
ze
bij
A.
Kalden
zijn
en
in
Ottoland
was
het
bezorgadres
J.H.
de
Kreij
of
Bas
Bons.
In
Molenaarsgraaf
tenslotte
kwam
ze
bij
A.J.
de
Vos
terecht.
Dagelijks
een
tocht
van
bijna
een
uur.
Vaak
stond
ze
plotseling
voor
een
Duitse
controle
maar
altijd
weer
had
ze
het
geluk
niet
gesnapt
te
worden.
In
een
ander
boekje
dat
De
Kuif
in
zijn
bezit
heeft
en
dat
gemaakt
is
naar
aan-
leiding
van
een
bevrijdingssamen-
komst
in
de
kerk,
worden
een
aantal
gebeurtenissen
in
Groot-
Ammers
en
omgeving
opge-
noemd.
Zo
staat
er
bijvoorbeeld
dat
in
juni
1944
een
gevaarlijke
periode
voor
het
illegale
werk
ontstaat.
Sommige
medewerkers
nemen
daarom
's
nachts
hun
in-
trek
in
de
benzinetanks
aan
de
haven.
In
september
"44
hebben
de
Duitsers
buizen
in
de
Molen-
kade
gemaakt
om
eventueel
springlading
in
aan
te
brengen.
Met
medewerking
van
de
plaatse-
lijke
politie
worden
deze
buizen
door
een
viertal
Graaflanders
's
nachts
volgestort
met
zand
en
cement.
In
september
is
er
ook
de
beschieting
op
de
Lek
het
scheep-
vaartverkeer
wordt
stilgelegd.
Er
is
een
gewonde
bij
het
beschieten
van
de
Lekboot
en
een
gewonde
door
een
verdwaalde
kogel.
Groot-Ammers
krijgt
in
septem-
ber
ook
de
eerste
inkwartiering
van
een
dertigtal
Duitsers,
en
de
ondergedoken
auto's
duiken
nog
dieper
onder.
Maar
toch
worden
er
een
stel
ontdekt.
In
oktober
is
de
inkwartiering
al
weer
voorbij.
Alleen
bij
het
veer
zijn
kleine
groepen
Duitsers.
In
oktober
komt
er
ook
het
bevel
tot
inle-
veren
van
fietsen,
dekens
en
onderkleding.
De
NBS
pikt
een
gedeelte
weer
terug.
In
november
wordt
in
het
huis
van
de
familie
B.
den
Oudsten
een
clandestiene
U.L.O.
school
opge-
richt.
Er
wordt
ook
een
inzame-
ling
gehouden
voor
de
hongeren-
den
in
Rotterdam
en
Utrecht.
Men
haalt
3600
pond
voedsel
op.
Op
2
december
vallen
bommen
op
enkele
huizen
in
de
kom
van
het
dorp
langs
de
dijk.
Het
trieste
re-
sultaat
is
drie
doden
en
één
zwaar
gewonde
en
veel
materiele
schade.
In
deze
winter
gaan
ook
de
beide
scholen
gedurende
enkele
maan-
den
dicht
wegens
brandstof-
schaarste
en
beschietingsgevaar.
In
januari
moeten
alle
mannen
tussen
de
16
en
40
jaa
r
zich
mel-
den
voor
de
"Arbeitseinsatz".
In
Groot-Ammers
meldt
zich
nie-
mand.
Trouwens
de
NBS
sticht
behoorlijke
verwarring
door
aan-
plakbiljetten
op
te
hangen
waar-
op
staat
dat
de
melding
een
de
juiste
plaats
droegen.
Daarom
ook
zal
het
gemeentebestuur
van
Groot-Ammers
U
na
deze
plech-
tigheid
gaarne
ontvangen.
Daarom
ook
zal
ik
graag
voldoen
aan
Uw
verzoek
het
Verzetsher-
denkingskruis
uit
te
reiken,
aldus
de
Groot.
Hierna
overhandigde
hij
het
kruis
aan
Gerrit
den
Hartog
(Groot-
Ammers),
Jan
den
Hartog
(Groot
Ammers),
Huibert
de
Heer
(Nun-
speet),
Eef
Horden
(Alblasser-
dam),
Peter
Kortlever
(Schoon-
hoven),
Bart
Lieffering
(Maas-
sluis),
Oud-predikant
dominee
Teunis
Oosterbrug,
Jacob
den
Oudsten
(Oranjewoud).
Het
kruis
werd
postuum
uitge-
reikt
aan
de
vrouw
van
de
inmid-
dels
overleden
Marinus
der
We-
duwen.
Na
de
plechtigheid
volgde
een
gezellig
samenzijn
in
zaal
Mourik
maand
is
uitgesteld.
In
januari
staat
in
Groot-Ammers
gedurende
een
week
een
geheime
zender
opgesteld
die
bediend
wordt
door
een
echte
"Tommie"
van
de
"Secret
Service".
Omdat
de
honger
steeds
nijpen-
der
wordt
en
veel
stedelingen
ook
door
Groot-Ammers
trekken
wordt
in
de
school
aan
het
For-
tuynplein
een
noodherberg
on-
dergebracht.
Later
in
twee
pak-
huizen.
De
gaarkeuken
is
in
het
verenigingsgebouw.
In
maart
heeft
men
al
2481
mensen
gehol-
pen.
In
februari
heeft
Groot-Am-
mers
zonder
dat
men
het
merkt
weer
bezoek
van
Engelsen.
Het
zijn
drie
Tommies,
een
generaal,
een
kolonel
en
een
kapitein.
Ze
zijn
op
doorreis
naar
Brabant.
In
maart
worden
de
veren
in
de
Lek
gesperd.
Wie
nog
naar
de
overkant
wil
moet
dat
clandestien
doen.
Op
1
mei
gooien
Engelse
vliegtuigen
zes
voedselpakketten
boven
Groot-Ammers
neer.
En
op
5
mei
is
er
grote
toeloop
bij
het
huis
van
de
familie
Broere
waar
in
de
vensterbank
een
radiotoestel
staat
opgesteld.
Overigens
was
in
de
kerk
van
Groot-Ammers
niet
alleen
de
drukkerij
ondergebracht
Onder
de
vrouwenbanken
lagen
geweren
en
munitie
van
de
onder-
grondse
opgeslagen
en
boven
op
de
hemelzolder
lag
springstof
en
een
voorraad
handgranaten.
Het
gehoor
van
dominee
Oosterbrug
zou
de
dienst
heel
wat
minder
rustig
gevolgd
hebben
als
men
dit
allemaal
geweten
had.
^
"De
groep
Groot-Ammers
na
zoveel
jaar
weer
bijeen,
staand
v.l.n.r.
P.
Kortlever,
J.
den
Hartog,
E.
Horden,
Kl.
de
Witn
die
hei
kruis
in
Maassluis
krijgt
uitgereikt,
J.
den
Oudsten,
dominee
Oosterbrug
en
B-
Lieffering.
Zittend
v.l.n.r.
G.
den
Hartog,
H.
de
Heer,
Mevr.
der
Weduwen
en
Map
I^ogterom.
Maandagmiddag
werd
op
het
ge-
meentehuis
van
Groot-Ammers
het
verzetsherdenkingskruis
uit-
gereikt
aan
de
groep
Groot-Am-
mers
van
de
6e
compagnie
van
de
Nederlandse
Binnenlandse
Strijd-
krachten,
die
vooral
in
het
laatste
oorlogsjaar
vrij
actiefin
het
verzet
's
geweest.
Burgemeester
J.G.
de
Groot,
die
het
verzetsherdenkingskruis
uit-
reikte
memoreerde
in
zijn
toe-
spraak
ondermeer
de
activiteiten
van
de
groep,
"Joden
werden
ver-
horgen,
onderduikers
werden
van
veilige
adressen
voorzien,
iden-
titeitspapieren
werden
vervalst,
il-
legale
kranten
werden
gedrukt
en
verspreid.
Engelse
en
Amerikaan-
se
piloten
werden
de
rivier
over-
gezet
en
door
de
Biesbosch
ge-
loodst,
bevolkingsregisters
wer-
den
in
brand
gestoken,
distribu-
tiekantoren
werden
overvallen,
gevangen
van
het
vuurpeleton
ge-
red,
en
er
werden
sabotagedaden
gepleegd.
De
6e
compagnie
die
vandaag
in
ons
midden
is,
is
een
getrouwe
doorsnede
van
het
bovengeschet-
ste
beeld.
Sommigen
vervulden
in
de
groep
een
hoofdrol,
anderen
een
bijrol.
Zonder
het
een
is
ech-
ter
het
andere
onmogelijk,
aldus
burgemeester
de
Groot,
die
ver-
der
nog
opmerkte
dat
in
de
aan-
wezigen
de
vele
inwoners
van
Groot-Ammers
werden
geëerd
wiens
namen
vandaag
niet
wer-
den
genoemd.
Dat
waren
echter
de
mensen
die
het
voor
U
moge-
lijk
maakten
te
opereren
en
weer
te
verdwijnen,
die
de
joden
soms
een
hele
ooriog
lang
verborgen
hielden,
die
in
de
kerkbanken
boven
de
springstoffen
en
wapens
de
dienst
volgden
maar
wel
hun
mond
hielden.
De
mannen
en
vrouwen,
de
jongens
en
meisjes
die
er
op
uit
trokken
met
het
illegale
blad
"Telex"
onder
hun
jas.
Kortom
allen
die
het
hart
op^
Het
gezellige
Restaurant
voor
uw
familiediners,
zakenrelaties
en
bruiloften.
Ameide
nieuw!!
10
soorten
Fransestraat
14
********
*
pannekoeken
Tel.
01836-1355
iedereen
leest
de
krant
altijd
en
overal.